آزمونهای ژنتیکی ارسالشده توسط میلیونها نفر برای ردیابی پیشینهٔ خانوادگی میتوانند به مردم کمک کنند تا زندگی سالمتری داشته باشند. این همان پیشنهادی است که Bystro AI، یک استارتاپ بوستونی، با بهکارگیری هوش مصنوعی برای استخراج درسهای حیاتی زندگی از DNA افراد ارائه میدهد.
Bystro که در سال ۲۰۲۱ تأسیس شد، ثبتنام کاربران برای چتبات هوش مصنوعی جدید خود را آغاز کرده است. افراد میتوانند نتایج آزمون ژنتیکی خود را به آن بدهند و سپس دربارهٔ بهینهسازی رژیم غذایی، بهترین نوع ورزش یا احتمال ابتلا به بیماریهای جدی مانند بیماری کلیوی یا آلزایمر سؤال کنند.
«من فکر میکنم که در افراد تمایل نهفتهای برای داشتن کنترل بر سلامت خود وجود دارد»، الکس کاتلار، بنیانگذار شرکت، گفت: «و تا حد امکان میخواهم آنها را توانمند کنم تا این کار را انجام دهند.»
Bystro از یک سامانه هوش مصنوعی استفاده میکند که بر پایهٔ مقادیر وسیعی از پژوهشهای ژنتیک و سلامت انسانی آموزش دیده است. این نسخه به صورت تجاری عرضه میشود تا به پزشکان و پژوهشگران کمک کند بهسرعت دادههای ژنتیکی مهم را برای استفاده در تحقیق و درمان بیماران استخراج کنند. شرکت انتظار دارد برای نسخهٔ حرفهای بین $200 و $300 در ماه هزینه دریافت کند و همچنین برای کاربران دانشگاهی و شرکتی مجوزهایی ارائه دهد.
اما Bystro همچنین قصد دارد نسخهٔ مصرفکنندهای با هزینهٔ $10 در ماه ارائه دهد، که برای افرادی است که اطلاعات ژنومیک خود را از سرویسهایی که ژنوم انسانی را تجزیه و تحلیل میکنند و به مردم کمک میکنند تا تاریخچهٔ خانوادگی خود را پیگیری کنند، مانند Ancestry یا ۲۳اندمی، خریداری کردهاند.
برخی از دانشمندانی که به مطالعهٔ ژنتیک و بیماری میپردازند، شک کردند که چنین خدمتی برای مصرفکنندگان مفید باشد. آنها استدلال میکردند که ژنتیک نقش نسبتاً کمی در اکثر بیماریهای پزشکی دارد، در حالی که محیط و سبک زندگی مهمتر هستند. لینزِی فارر، استاد ژنتیک در دانشگاه بوستون، گفت که «پروفایلهای ژنتیکی اکثر افراد خطر ابتلا به بیماریهای شایع بزرگسالی و سالمندی را به مقدار کسرهایی معمولاً کمتر از ۵۰٪ افزایش میدهند. نه ۱۰۰٪.»
یک نگرانی دیگر ممکن است حریم شخصی باشد. کاتلار میداند که DNA یک فرد از شخصیترین اطلاعات است. او گفت Bystro سامانهٔ هوش مصنوعی خود را بر پایهٔ پژوهشهای علمی آموزش میدهد، نه بر روی اطلاعات ژنتیکی کاربران. «ما نیازی نداریم که از دادههای افراد یاد بگیریم»، او افزود. «دادهها به مدت زمانی که کاربر میخواهد از آن استفاده کند باقی میمانند، اما ما کاری با آن انجام نمیدهیم.»
کاتلار معتقد است که افراد نگران سلامت خود حق دارند به تمام اطلاعاتی که میتوانند دست یابند، دسترسی داشته باشند.
او در مارس ۱۹۸۶ در اوکراین (هنوز بخشی از اتحاد جماهیر شوروی) متولد شد؛ یک ماه پس از آن انفجار رآکتور هستهای در چرنوبیل رخ داد. کاتلار و خانوادهاش با وجود مخفیکردن مقیاس فاجعه توسط دولت، از ناحیهٔ رادیواکتیو فرار کردند. «ما تنها چون بچههای ثروتمندان شوروی در حال فرار بودند، فهمیدیم که باید فرار کنیم»، کاتلار گفت.
پس از سالها آزار و اذیت ضدیهودی، کاتلار و مادرش در سال ۱۹۹۱ به ایالات متحده مهاجرت کردند؛ او در آن زمان پنج ساله بود. در این میان خانواده با مشکلات سلامتی متعددی روبرو شد، از جمله سرطان خون، سرطان ریه، سرطان مری و کمکاری تیروئید. خود کاتلار نیز برای ترمیم غضروفهای نازک شانههایش به چندین عمل جراحی نیاز داشت.
کاتلار وارد برنامهٔ مهندسی زیستپزشکی دانشگاه بوستون شد، اما پس از آن به مدیریت کسبوکار تغییر مسیر داد؛ در همین حین عشق او به پزشکی هرگز از بین نرفت. «من روزانه ۱۲ ساعت PubMed (پایگاه دادهٔ آنلاین پزشکی) را میخواندم تا بفهمم چه مشکلی دارم و چطور میتوانم خانوادهام را از آنچه در جریان است محافظت کنم.»
در دانشگاه ایموری آتلانتا، کاتلار دکترای ژنتیک را با تمرکز بر توسعه ابزارهایی که به افراد امکان استخراج اطلاعات مفید از حجم وسیعی از دادههای ژنتیکی را میدهد، بهدست آورد. ظهور سامانههایی مانند ChatGPT گزینهٔ قدرتمند جدیدی فراهم کرد — هوش مصنوعیای که میتواند گفتار عادی انسان را درک کند و به زبانی پاسخ دهد که افراد عادی بتوانند آن را درک کنند.
ایموری به دست آوردن هدیهٔ یک میلیون دلاری از یک خیرکن ناشناس برای راهاندازی Bystro کمک کرد. این نام هیچ ارتباطی با رستورانهای صمیمی ندارد؛ در زبان روسی به معنای «سریع» است.
کاربر Bystro میتواند بپرسد که آیا ویژگیهای ژنتیکی خاصی دارند که ممکن است در آینده منجر به مشکلات سلامتی شوند. برای مثال، بسیاری از افراد آفریقاییتبار ژنی دارند که در برابر بیماریهای انگلزا محافظت میکند، اما احتمال ابتلا به بیماری کلیوی را بهطور چشمگیری افزایش میدهد.
یا کاربر میتواند بپرسد که آیا یک مشکل پزشکی موجود ممکن است علت ژنتیکی داشته باشد. بهعنوان مثال، کسی که بهطور مکرر دچار سوءهاضمه است میتواند بفهمد که بهصورت ژنتیکی مستعد عدم تحمل لاکتوز است.
اما ساموئل اسکارپینو، مدیر هوش مصنوعی و علوم زیستی در مؤسسهٔ AI تجربی دانشگاه نورثایسترن، گفت که عوامل محیطی برای اکثر افراد نقش بسیار بزرگتری نسبت به ژنتیک دارند. «حتی اگر سیگنالی از کد ژنتیکی بهدست آید، احتمالاً توسط انتخابهای سبک زندگی یا مکان تولد شما بهمراتب تحت سوال خواهد بود»، اسکارپینو افزود. «تمام این عوامل متنوع تأثیر بسیار بزرگتری خواهند داشت.»
با این حال، نظرسنجیای توسط مرکز پزشکی دانشگاه تگزاس ساؤتوسترن تخمین میزند که ۴۰٪ از ساکنان ایالات متحده نوعی آزمایش ژنتیکی را انجام دادهاند. کاتلار معتقد است که بسیاری از آنها خوشحالانه برای یک چتبات DNA ثبتنام خواهند کرد.
«با Bystro، هر کسی که ژنوم و یک سؤال داشته باشد میتواند گفتوگویی با زیستشناسی خود آغاز کند»، او گفت.
دیدگاهتان را بنویسید